ویزیتور

بازاریابی یک فرآیند اجتماعی و مدیریتی است که به وسیله آن افراد و گروه ها نیازها و خواسته های خود را از طریق تولید/ عرضه و مبادله کالا(خدمات / ایده /محصولات) مفید و با ارزش با دیگران تامین می کنند و باید بدانیم که بازاریابی توریسم در زیر شاخه بازاریابی خدمات قرار دارد. خدمت هر کار یا عملکردی است که یک طرف می تواند به طرف دیگر عرضه کند.خد مت لزوما غیر محسوس است  و به مالکیت چیزی منجر نمی شود. وقتی خدمتی به مشتری  ارائه می شود چیز محسوسی در اختیار او قرار نمی گیرد بلکه فقط یک سری احساسات از این ارائه خدمات می ماند؛ احساسات شامل فخر /خوشحالی/رضامندی/ نا خرسندی/یاس/ناامیدی /خشم وغیره است .

از نظر علم لغت شناسی، کلمه TOUR از کلمه لاتینTORNAT وکلمه یونانی TORNOS مشتق شده است که به معنی چرخ یا دایره و یا حرکت به دور یک نقطه مرکزی یا یک محور استفاده می شده است. شاخصه اصلی چنین حرکتی بازگشت به نقطه آغازین حرکت است بنابر این کلمه tour به یک سفر رفت و برگشتی دلالت دارد. سازمان جهانی توریسم وابسته به سازمان ملل UNWTO تعریف خود از توریسم را چنین بیان می کند: “مسافرت افراد به محیطی خارج از محیط معمولی زندگی خود و اقامت در آنجا برای مدت بیش از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال پیایی با هدف تفریح، موارد شغلی و سایر موارد غیر مرتبط با کسب درآمد از منطقه ای که به آن جا مسافرت شده است.”

کلمات توریسم و توریست اولین بار توسط شورای جامعه ملل با هدف ارائه یک تعریف شناخته شده بین المللی از این کلمه در سال میلادی ۱۹۷۳ به صورت رسمی استفاده شد. کلمه تور از قرن شانزدهم تا هجدهم هنگامی که “گرند تور اروپا” بخشی از برنامه تربیتی اشرافزادگان تحصیل کرده/ ثروتمندان و مردان با فرهنگ اروپائی خصوصا نجیب زادگان انگلیسی بود که به وسیله همگان پذیرفته شده بود.

در قرن هجدهم دانشجویانی از دانشگاه های انگلیسی آکسفورد و کمبریج برای کسب دانش در زمینه های هنر، فرهنگ و ریشه های مدنیت غربی به کشور های فرانسه و ایتالیا سفر کردند. آن ها با برخورداری از بودجه های نا محدود و اتباطات اشرافی خود ماه ها یا سال ها در کشور مقصد سکنی گزیدند و در این مدت به تکمیل هنر نقاشی و کسب مهارت در زبان های دیگر و آشنایی با بخش های دیگر اروپا پرداختند.

اشراف زادگان انگلیسی بیش از دیگران راغب به انجام تورهای بزرگ بودند و از هر فرصتی برای جمع آوری از گنجینه های اروپا استفاده می کردند. اولین شرکت مسافرتی به نام “کاکس وکینگز” در سال ۱۷۸۵میلادی در انگلستان به وجود آمد و تا کنون نیز به کارخود ادامه داده است. اما توریسم به معنای کنونی آن تا قرن نوزدهم پیشرفتی نداشت به این ترتیب می توانیم متوجه شویم که  بازار یابی توریسم از چه زمانی پیشرفت خود را آغاز کرده است.

آیا تا به حال تاثیر گروه ها را بر روی خرید محصولتان حس کرده اید و آیا می دانید این گروه ها چند دسته دارند و چگونه بر روی رفتار شما تاثیر می گذارند؟ رفتار همه انسانها تحت تاثیر گروه های کوچک بسیاری قرار می گیرد. این گروه ها گاهی تاثیرات مستقیمی بر شخص می گذارند مانند گروه هایی که فرد به عضویت آنها درآمده است. و گاهی نیز دارای تاثیرات غیرمستقیم خواهند بود همچون اشخاصی که رابطه غیر رسمی و یا رسمی با فرد دارند. مانند فامیل و دوستان و یا سازمان هایی مانند انجمن های حرفه ای و اتحادیه های صنفی. گروه هایی هم هستند که از آنها به عنوان گروه های ایده آل یاد می شود و این آرزوی شخص است که بدان تعلق داشته باشد مانند یک تیم معروف فوتبال، که اگرچه فرد فاقد تماس رودررو با این تیم است اما از طریق این تیم است که به خود هویت می بخشد.

مهمترین گروهی که بازاریابان درتلاش برای شناخت آنها هستند گروه های مرجع می باشند. این گروه ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در شکل دادن به رفتار و عقاید یک شخص موثرند و حداقل به سه طریق بر یک فرد تاثیر می گذارند. اول اینکه شخص را با رفتار و سبک زندگی جدیدی مواجه می کنند. دوم از طریق علاقه مندی شخص برای همساز شدن با گروه، عقاید او را تحت تاثیر قرار می دهند و گاهی نیز ممکن است شرایط جبریی به وجود آورند که ممکن است بر انتخاب شخص در مورد کالا و مارک به خصوصی از آن، تاثیر داشته باشد که البته این تاثیر بسته به کالا و مارک های مختلف، متفاوت است. به نظر می رسد این تاثیر در مورد خرید های شاخص و برجسته به مراتب بیشتر است، مانند کالاهای تجملی. بنابراین تولید کنندگان کالاهایی که تقاضا برای محصولاتشان شدیداً تحت تاثیر نفوذ گروه قرار می گیرد باید برای دستیابی به رهبران فکری این گروه ها تلاش کنند و سعی کنند به ویژگی های شخصی آنها پی برده، رسانه های مورد استفاده آنها را شناسایی کرده و پیامها را مستقیما برای آنها ارسال کنند.

دکتر دیوید جی. لیبرمن، یکی از مشهورترین روانشناسان و متخصصان در زمینه علوم رفتاری است. وی دارای شهرت جهانی بوده و کتاب های ایشان به زبان های مختلفی ترجمه گردیده است. لیبرمن به طور مستمر در برنامه های رادیویی و تلویزیونی کشورهای انگلیسی زبان حضور یافته و نظرات کارشناسی وی، مورد توجه عموم مردم قرار دارد.

وی فوق تخصص خود را در رشته روانشناسی گرفته و بنیانگذار تجزیه و تحلیل پویایی اعصاب است که از آن به عنوان یک انقلاب در درمان های کوتاه مدت یاد می کنند. تکنیک های شگفت انگیزی که وی در کتاب های خود مطرح می کند سبب می گردد مخاطب در مواجه با دیگران بهتر برخورد کند. دیگران را کمتر برنجاند و بر آنها تأثیر بگذارد. ایده های او در بسیاری از سازمان ها و شرکت های مطرح بین المللی و چند ملیتی مورد استفاده قرار گرفته است. در اینجا قسمتی از مقدمه کتاب “روش های جذب” او را برای شما می آوریم:

آیا از اینکه دیگران شما را فریب می دهند ناراحتید؟ آیا بعضی وقت ها احساس می کنید آن گونه که باید مورد احترام قرار نگرفته اید؟ این کتاب قرار است شما را وارد دنیایی کند که در آن اصول روانشناسی تبدیل به یک فرمول ساده گردیده است و با آن می توانید به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنید و از ارتباط خود با دیگران لذت برده و از آنها فرار نکرده و به جای اینکه آنها را تهدید تلقی کنید؛ از نیروی آنها در جهت پیشبرد اهداف مقدس خود بهره برید….. پس با ما همراه شوید.

طی چند دهه اخیر انواع خاصی از توریسم شهرت بیشتری پیدا کرده است در این مقاله با نمونه هایی از توریسم های مشهور آشنا می شوید:

1. توریسم ماجراجویی: در آن از نواحی ناهموار بازدید می شود و یا به ورزش های ماجرا جویانه مثل کوهنوردی و قایق رانی در رودخانه های بزرگ می روند.
2. توریسم کشاورزی: مسافرتی مبنی بر صنعت کشاورزی که با هدف حمایت از کشاورزی بومی صورت می گیرد.
3. توریسم نیا شناسی: آن را مسافرت نسب شناسی هم می گویند که هدف از آن سفر به سرزمین آباء و اجدادی و آشنا شدن با فامیل می باشد.
4. توریسم مجازی یا مسافرت مجازی: که افراد در آن به صورت فیزیکی مسافرت نمی کنند بلکه از طریق اینترنت و کتاب و تلویزیون و غیره به کشف دنیا می پردازند مانند توریسم مجازی حرم امام علی (ع) وحرم امام رضا (ع)از طریق اینترنت.
5. توریسم فروشگاه های کتاب: این سیستم اقدامی است در جهت حمایت از فروشگاه های مستقل کتاب تا بتوانند کتاب های خود را به اقصی نقاط جهان منتقل کنند.
6. توریسم تاریک: این نوع از توریسم به منزله سفر به مناطق مرتبط با موضوعاتی همچون مرگ ودرد و رنج است. اولین تور از این دست سفرهایی بود که   ” لیگ هورست ” انجام داد تا از محل سقوط کشتی فضایی “هیندر برگ” در نیو جرسی بازدید به عمل آید.
7. توریسم مصیبت: شامل سفر به مناطق مصیبت زده است که هدف اصلی آن نه کمک به مردم بلکه دیدن صحنه های جالب توجه است. این نوع می تواند مانع عملیات امداد و نجات شوند.
8. مسافرت دارو: این نوع توریسم با هدف تهیه دارو صورت می گیرد.
9. توریسم زیست محیطی: دراین نوع مسافرت کمترین اثر سوء بر محیط زیست انجام می شود مانند تورهای صحرایی/ پیاده روی در پارک های ملی.
10. توریسم تحصیلی: شامل سفر به مراکز تحصیلی می باشد که می توان انواع کلاس ها را تجربه کرد؛ مثل کلاس آشپزی یا صنایع دستی.
11. توریسم افراطی: شامل سفر به نقاط خطرناک و دارای ریسک بالا می شود.
12. گردش در باغ: شامل بازدید از باغ های گیاه شناسی در مناطق معروف از نظر تاریخ گیاه شناسی می شود.
13. توریسم میراث: شامل بازدید از نواحی تاریخی یا مراکز صنعتی قدیمی می شود.
14. توریسم سلامت: معمولا برای فرار از شهر ها و گریز از استرس یا برای لذت بردن از آفتاب و غیره به آن مبادرت می شود و اغلب شامل سفر به استراحتگاه ها و یا چشمه های آب گرم می شود.
15. توریسم سرگرمی: گردش به صورت تکی یا گروهی برای مشارکت در سرگرمی ها دیدار با دیگران و افرادی با علایق مشابه است. مثل تورهای رادیوی آماتوری.
16. توریسم پزشکی: برای امور خاص پزشکی مثل سقط جنین که ممکن است در کشور مبدا غیر قانونی باشد یا موارد پزشکی دیگر که در کشور مبدا ء با نوبت های طولانی همراه است.
17. توریسم فرهنگ پاپ: گردشی که افراد در پی دیدن فیلم یا خواندن مطلب خاصی می باشند.
18. توریسم دائمی: افراد ثروتمند با هدف گریز از مالیات وبرای آن که ساکن کشور خاصی نباشن آن را انجام می دهند.
19. توریسم زیارتی: با هدف بازدید از اماکن مقدس صورت می گیرد.
20. توریسم تک نفره: به سفر یک نفره اطلاق می شود.
21. توریسم ورزشی: یکی از راه های گذراندن تعطیلات و پرداختن به ورزش هایی چون اسکی… ویا تماشای رویداد های بین المللی مثل جام جهانی فوتبال است.
22. توریسم فضایی: شامل سفر به فضای خارج از زمین است.
23. توریسم بی هدف: سفری که افراد خود سفر را مهم تر از مقصد می دانند.
24. توریسم کالای خاص: مانند شرکت در جشنواره های گلاب و زعفران.

بنابر این نتیجه می گیریم در زمان طراحی یک برنامه تبلیغاتی گردشگری باید انگیزنده های مختلف را در پیام های تبلیغاتی خود مورد توجه قرار داده و منعکس کنیم.

تقریبا بعد از جنگ جهانی دوم بود که زمزمه های گردشگری جنگ روی زبان ها افتاد. این ایده با هدف رونق دوباره مناطق جنگ زده و بهبود وضعیت اقتصادی این مناطق مطرح شد. خاک، خرابه، آوار… این تنها هدیه ای است که دنیای گردشگری جنگ به بازدید کنندگانش می دهد تا با تماشای فجایع انسانی، عواطف بشردوستانه و جنگ ستیزی و کمک به همنوع را در آنها بیدار کند. گردشگری جنگ با تمام بهره ای که نصیب دولت ها می کند، چیز زیادی برای گردشگران ندارد. اما همین شاخه توریسم وقتی به مرزهای ایران می رسد، رنگ و بوی دیگری می گیرد…

تاریخ، معنویت و حماسه، دستاوردهایی هستند که گردشگران جنگ در ایران، از آوار مناطق جنگی نصیب می برند تا این شاخه تلخ گردشگری در ایران، چهارچوب های تازه ای پیدا کند. بعد از جنگ، میراث تلخ فراوانی از آن به جای ماند که همانند دیگر مناطق جنگ‌زده جهان، این پتانسیل را دارد تا تبدیل به مقصد مهم گردشگری جنگ شود.دراین صورت هم داستان شجاعت فرزندان ایران در پاسداری از وطن و هم رنج‌ها و مصیبت‌های مردم ایران خصوصاً هموطنان در مناطق جنگی، با صدای رساتری به گوش جهانیان می‌رسد.
 دیدن رشادت ها، از جان گذشتگی ها و خلاقیت های جوانانی که همه برچسب شهادت طلبی به خود زده بودند، علاوه بر ایجاد احساس غرور، این سئوال را مطرح می کند که براستی چه شد که پس از قرن ها این ملت در یک جنگ نابرابر حتی یک وجب از خاک خود را به دشمن نداد؟ دیدار از این مناطق احساس معنوی خاصی به بازدیدکنندگان میدهد که این احساس را در کمتر جایی از مناطق جنگی جهان می توان یافت.

در دوران جنگ تحمیلی که ۳ استان خوزستان، ایلام و کرمانشاه به طور جدی درگیر جنگ بودند، آسیب های زیادی به این مناطق وارد آمد. این یکی از  مهم ترین بهانه های رونق گردشگری جنگ در سال های اخیر بود. در ادامه سعی خواهیم کرد به معرفی تعدادی از این مناطق بپردازیم. مناطقی همچون شلمچه، دوکوهه، دهلاوییه، طلائیه، هویزه، فتح المبین، فکه و …. مناطقی که هر کدام در بردارنده خاطرات صدها و شاید هزاران شهید، جانباز، آزاده و بازماندگان آن باشد.