نمونه گیری تصادفی و بدون پاسخ در تحقیقات بازار

 

نمونه گیری تصادفی و بدون پاسخ در تحقیقات بازار

از منظر نمونه گیری در تحقیقات بازار، عدم پاسخگویی، دلیل اصلی جهت گیری در نمونه های به دست آمده است. به هر دلیلی، جمع آوری داده از هر فردی که یک نمونه را تشکیل می دهد، در عمل غیرممکن است. برخی از آنها قابل دسترسی نخواهند بود، برخی ممکن است دور شده باشند یا فوت کرده باشند و برخی مطمئناً از مشارکت در نظرسنجی خودداری خواهند کرد. اگر پاسخ دهندگان در بخش های خاصی از یک شهر زندگی می کنند، حتی نزدیک شدن به آنها ممکن است غیرعملی باشد، اغلب مصاحبه کنندگان وارد برخی مناطق بدنام نمی شوند. اگر برای یک نمونه تصادفی، نرخ پاسخ به دست آمده مثلاً ۸۰ درصد باشد (اکنون در عمل بسیار بالا در نظر گرفته می شود)، نمونه به دست آمده از ۵۰۰ نفر که در ابتدا انتخاب شده بودند، تنها ۴۰۰ خواهد بود و احتمالاً سطوح دقت با این نمونه کوچکتر نیز بیش از حد کم خواهد بود. البته با یک جایگزینی ساده و با گرفتن نمونه های تکمیلی و برقراری تماس برای رسیدن به ۵۰۰ مصاحبه مورد نظر، می توان مشکل را حل کرد. با این حال، ما به مشکلات جانبداری و جواب های تعصبی تحقیقات بازار بازگشته ایم.

افراد غیرپاسخگو ممکن است به نوعی (در رابطه با اهداف مطالعه) با کسانی که مصاحبه شده اند تفاوت چشم گیر و واضحی داشته باشند و بنابراین نتایج ممکن است نماینده کل جامعه نباشد. یقیناً، برخی از افراد غیرپاسخگو از این جهت با پاسخ دهندگان تفاوت دارند که از شرکت در نظرسنجی ها امتناع می ورزند، و این ممکن است در نظرسنجی های سیاسی یا تحقیقات نگرشی در تحقیقات بازار بسیار مرتبط باشد (یعنی به طور کلی افراد غیر همکار ممکن است تیپ های شخصیتی خاصی باشند که نگرش های انتقادی تری دارند.).

عدم پاسخگویی یک مشکل عمده برای محققان تحقیقات بازار است، به ویژه به این دلیل که میانگین نرخ پاسخ به نظرسنجی ها سال به سال کاهش می یابد. یکی از مزیت های نمونه های تحقیقات بازار تصادفی و از پیش انتخاب شده در مورد عدم پاسخگویی این است که حداقل سطح پاسخ به دست آمده در یک نظرسنجی را می توان با فهرست کامل نمونه اندازه گیری کرد و نتایج تماس با هر پاسخ دهنده بالقوه را می توان ثبت کرد. همچنین، به دلیل سوابق تماس، می‌توان از روش‌های سخت ‌گیرانه تماس مجدد برای افزایش پاسخ استفاده کرد: می‌تواند از مصاحبه ‌کننده‌ ها خواسته شود تا سه بار در ساعات مختلف روز برای انجام مصاحبه مراجعه کنند. چنین رویه ‌هایی را نمی ‌توان در نمونه ‌گیری سهمیه ‌ای مورد استفاده قرار داد (یا حداقل نمی‌توان از اجرای آنها اطمینان حاصل کرد)، موضوعی که اکنون قصد داریم به آن بپردازیم.

 

نمونه های سهمیه ای در تحقیقات بازار

در حقیقت، تعداد بسیار کمی از نمونه‌ها در تحقیقات بازار به روشی که تاکنون توضیح داده ‌ایم، واقعاً تصادفی هستند. این امر به این دلیل است که نمونه‌ های تصادفی در تحقیقات بازار بسیار دشوار و پرهزینه هستند. برای داشتن یک نمونه تصادفی، باید کل جامعه را در دسترس داشته باشیم که بتوانیم از بین آنها انتخاب کنیم.

ابتدا باید تفاوت بین یک جامعه و یک نمونه را درک کنید و جامعه هدف تحقیق خود را در تحقیقات بازار شناسایی کنید. جمعیت کل گروهی است که می خواهید درباره آن نتیجه گیری کنید. نمونه، گروه خاصی از افراد است که شما داده ها را از آنها جمع آوری خواهید کرد. جمعیت را می توان بر اساس موقعیت جغرافیایی، سن، درآمد یا بسیاری از ویژگی های دیگر تعریف کرد.

جمعیت در مقابل نمونه می‌تواند بسیار وسیع یا کاملاً محدود باشد: شاید بخواهید درباره کل جمعیت بزرگسال کشورتان تحقیقات بازار انجام دهید. شاید تحقیقات بازار شما بر روی مشتریان یک شرکت خاص، بیماران با شرایط سلامت خاص یا دانش آموزان یک مدرسه متمرکز باشد. مهم است که جمعیت هدف خود را با توجه به هدف و موارد عملی پروژه خود به دقت تعریف کنید.

اگر جمعیت بسیار بزرگ، از نظر جمعیتی مختلط و از نظر جغرافیایی پراکنده باشد، ممکن است دسترسی به یک نمونه نماینده دشوار باشد. فقدان نمونه معرف اعتبار نتایج شما را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند منجر به سوگیری های تحقیقاتی متعدد، به ویژه سوگیری در نمونه گیری شود.

در اروپا، مصاحبه با خانوارها ممکن است چهره به چهره انجام شود و به خانه هایی که به شیوه ای سیستماتیک و تصادفی در تحقیقات بازار شناسایی شده اند مراجعه کنند. معمولا اینها یک پیاده روی تصادفی است که در آن یک خیابان به طور تصادفی انتخاب می شود، یک خانه به طور تصادفی در آن خیابان انتخاب می شود و سپس مصاحبه کننده دستورالعمل هایی دارد که مثلا با هر نهمین خانه به صورت رندوم مصاحبه کند و به طور متناوب یک تقاطع را برای این کار انتخاب کند. قوانین ویژه بلوک‌ های آپارتمانی و کارهایی که باید در زمانی که ساختمان‌ ها غیر مسکونی هستند انجام شود را پوشش می‌ دهد.

و بعد وقتی در باز شد با چه کسی مصاحبه می کنید؟ مفهوم قدیمی وجود «سرپرست خانواده» مدت‌ هاست که کنار گذاشته شده است و امروزه بیشتر مرسوم است که انواع سؤالات غربالگری را تهیه کرده باشیم تا بفهمیم چه کسی بیشترین تأثیر را در یک فعالیت خاص مانند خرید غذا، خرید خودرو یا هر چیزی که موضوع مطالعه باشد، دارد.

در ایالات متحده، نظرسنجی خانه به خانه در تحقیقات بازار بسیار کم است. وسعت کشور و خطرات احتمالی ناشی از مراجعه کردن به درهای غریبه در مناطق شهر، دو دلیل بسیار خوب برای این امر است. در عوض، احتمالاً از تلفن ها برای مصاحبه استفاده می شود یا نظرسنجی آنلاین خواهد بود. با این حال، نه یک پایگاه داده کامل از شماره تلفن وجود دارد و نه یک پانل کامل از پاسخ دهندگان آنلاین را میتوانید پیدا کنید. تعداد قابل توجهی از افراد از فهرست هایی که قبلا در دسترس بودند، هستند و می توانند نشان دهنده گروهی از پاسخ دهندگان با ویژگی های خاص، مسن تر و ثروتمندتر باشند و به احتمال زیاد بیشترآنها خانوم باشند. رفع این کمبودها در کیفیت نمونه منجر به روش های ابداعی مانند شماره گیری تصادفی رقم برای نظرسنجی تلفنی (در نهایت یک عدد واقعی پیدا می شود و شروع به زنگ زدن می کند) یا انتخاب یک عدد به صورت تصادفی از صفحات سفید و تغییر رقم نهایی با افزایش آن به میزان یک عدد (مثلاً شماره انتخاب شده به طور تصادفی از دایرکتوری +۱ ۹۷۲ ۷۳۵ ۰۵۳۷ بود، سپس با افزودن یک رقم به آخرین رقم تغییر می کند تا به ۰۵۳۸ ۹۷۲ ۷۳۵ +۱ تبدیل شود).

هر دو روش شماره گیری تصادفی رقمی و شماره گیری “به علاوه ۱” شامل هزینه های بالای تماس های بیهوده  با مشترکینی که در مناطق غیر مسکونی هستند. همچنین، از آنجایی که بدون شک یکی از دلایلی که مردم ترجیح می‌دهند از فهرست های تهیه شده قبلی در تحقیقات بازار استفاده کنند، این است که نمی‌خواهند توسط افرادی مانند مصاحبه ‌کنندگان تحقیقات بازار اذیت شوند، نرخ پاسخ ‌دهی حتی کمتر از خانواده‌ های فهرست ‌شده خواهد بود. (نرخ پاسخگویی در مصاحبه تلفنی مصرف کننده در هر صورت پایین است.)

مشکلات مربوط به نمونه ‌گیری تلفنی و نمونه‌گیری حضوری در تحقیقات بازار را می شود تا حدودی از آنها چشم پوشی کرد، زیرا نظرسنجی ‌های آنلاین بسیار در عصر حاضر همه ‌گیر شده اند. در حال حاضر نظرسنجی ‌های آنلاین در تحقیقات بازار به عنوان یک روش کار میدانی تقریباً در همه کشورهای توسعه یافته غالب شده است. در اینجا مشکلات بیشتر به کیفیت اعضای پنل های آنلاین مربوط می شود (این افرادی که در پنل ها ثبت نام می کنند و از پر کردن پرسشنامه ها پاداش می گیرند چه کسانی هستند؟).

ما فعلاً مشکل پانل های آنلاین را کنار می گذاریم و به موضوع نمونه گیری در تحقیقات بازار، باز می گردیم. اگر «نمونه ‌های سهمیه ‌ای در تحقیقات بازار » را انجام دهیم، از بسیاری از مشکلات مربوط به نمونه ‌گیری تصادفی اجتناب می‌شود. ساختار جمعیتی اکثر جمعیت ها مشخص است. بررسی‌ های قبلی و داده ‌های سرشماری به ما نشان می‌دهد که این تقسیم‌ بندی بر اساس جنسیت، سن، گروه ‌های درآمدی (یا درجه اجتماعی)، جغرافیا و بسیاری دیگر از معیارهای کلیدی انتخاب است. بنابراین، ابزار ساده ‌تر و ارزان ‌تر برای به ‌دست آوردن یک نمونه اولیه، تعیین سهمیه ‌ای برای مصاحبه‌ کنندگان است که برای دستیابی به تصویری است که منعکس‌ کننده جمعیت مورد تحقیق است.

امروزه اکثر کارهای میدانی در تحقیقات بازار توسط کامپیوترهایی که نمونه را نگه داری می کنند کنترل می شود که به نوبه خود با توجه به ویژگی های مختلف سهمیه کد گذاری می شود. در مورد مصاحبه های تلفنی، نمونه ای که با آن تماس گرفته می شود از طریق برنامه مصاحبه تلفنی به کمک رایانه (CATI) به مصاحبه کنندگان داده می شود. هنگامی که تعداد مصاحبه های مورد نیاز برای گروه خاصی از پاسخ دهندگان (یعنی سهمیه) به دست آمد، کامپیوتر تحویل نمونه ها را برای آن گروه متوقف می کند.

در تحقیقات بازار مصرف ‌کننده، اطلاعات جمعیتی مانند جنسیت و گروه‌های درآمدی (یا درجه اجتماعی) پارامترهای سهمیه مشترک هستند و اغلب به هم متصل هستند (به عنوان مثال، سهمیه‌های گروه سنی برای هر گروه درآمدی). جدول ۱۰.۱ این را نشان می دهد. در تحقیقاتی که با استفاده از این سهمیه‌ها انجام می‌شود، پاسخ‌ دهندگان توسط تیم مصاحبه‌ کننده انتخاب می‌شوند تا با ویژگی‌ های هر سلول مطابقت داشته باشند (به عنوان مثال، ۱۲ پاسخ‌دهنده از گروه با درآمد متوسط به بالا بین ۱۸ تا ۲۴ سال)، تا زمانی که همه سلول‌ ها پر شوند. در جدول ۱۰.۱، سهمیه های نشان داده شده برای کل نمونه است.

 

جدول ۱۰.۱ نمونه سهمیه های مرتبط در تحقیقات بازار

سن	گروه با درآمد بالا	گروه درآمد  متوسط تا بالا	گروه درآمد متوسط و کم درآمد	گروه کم درآمد	کل
۱۸–۲۴	۲	۱۲	۸	۱۱	۳۳
۲۵–۴۴	۱۲	۱۹	۱۸	۱۶	۶۵
۴۵+	۱۷	۲۴	۲۵	۳۶	۱۰۲
Total	۳۱	۵۵	۵۱	۶۳	۲۰۰

                                  تعداد افرادی که در هر گروه درآمد مصاحبه می شوند

 

یک مشکل که در کاربرد با نمونه گیری سهمیه ای وجود دارد این است که اعداد مورد نیاز در یک زیر گروه (به عنوان مثال ، گروه های با درآمد بالاتر) ممکن است برای تأمین نیازهای اندازه نمونه کل در تحقیقات بازار کافی باشد اما برای ارائه نتایج قابل اعتماد در مورد زیر گروه که ممکن است ویژگی های خاصی داشته باشد ، بسیار کوچک است.

راه حل رایج برای این مشکل، نمونه برداری بیش از حد از زیر گروه است، به عنوان مثال، به جای اینکه ۱۰ درصد نمونه در گروه مصرف کنندگان سنگین باشد، این مقدار به ۲۵ درصد افزایش می یابد و نتایج به نمایه واقعی جامعه در مرحله تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک های وزن دهی باز می گردد.

مزیت کاربردی اصلی این نوع نمونه گیری ها در تحقیقات بازار کم هزینه بودن آنها است : هیچ هزینه دفتری برای پیش انتخاب نمونه وجود ندارد، مصاحبه های بهره وری مصاحبه کننده در روز بیشتر است زیرا آنها پاسخ های اولیه را پیگیری نمی کنند و این تکنیک را می توان با مصاحبه های آنلاین یا مراکز خرید کم هزینه یا مصاحبه های خیابانی که در آن بدیهی است که انتخاب نمونه ها پیش از شروع کار صورت نگرفته است، استفاده کرد.

با این حال ، مضرات نظری قابل توجهی هم دارد. جهت گیری و تعصب پاسخ دهندگان توسط مصاحبه کنندگان تحقیقات بازار صورت می گیرد ، که ممکن است این کار را آگاهانه انجام داده باشند تا به یک شکلی پاسخ دهندگان بالقوه ای را که سخت گیر به نظر می رسند رد کنند. همچنین، از آنجایی که پاسخ‌ دهندگان اولیه پیگیری نمی‌شوند، سوگیری علیه پاسخ ‌دهندگانی وجود دارد که کمتر در دسترس هستند، مثلاً افرادی که ساعات طولانی کار می‌کنند.

در این صورت مشکل خطای نمونه گیری غیر قابل اندازه گیری است. البته نمونه های سهمیه ای، مانند نمونه های تصادفی، در تحقیقات بازار مشمول خطای نمونه گیری هستند، اما در این حالت، روش ساده ای برای محاسبه آن وجود ندارد. غالباً خطای نمونه گیری به گونه ای محاسبه می شود که گویی نمونه تصادفی بوده است اما هیچ مبنای نظری برای انجام این کار وجود ندارد. چندین مطالعه نتایج حاصل از نظرسنجی‌های سهمیه‌ ای را با نتایج بررسی‌ های احتمالات تصادفی مقایسه کرده‌اند و ادعا می‌شود که داده‌های سهمیه‌ ای و نمونه ‌های احتمالات تصادفی، عمدتاً قابل مقایسه هستند و تنها تفاوت‌ های کوچکی را بین انواع نمونه نشان می‌دهند.

علاوه بر کاربرد آن در تحقیقات بازار کمی، نمونه‌ گیری سهمیه ‌ای به طور گسترده برای بکار گیری نمونه‌ های کیفی برای بحث‌های گروهی متمرکز و مصاحبه‌ های عمیق استفاده می‌شود. در یک مفهوم نسبتاً بی اساس، هدف پوشش نمونه ‌ای است که به طور گسترده نماینده جمعیت هدف از نظر جمعیت ‌شناسی، استفاده از محصول یا حتی نگرش به مسائل مهم است. با این حال، از آنجایی که تلاشی برای تعیین کمیت تحقیقات بازار به معنای دقیق انجام نشده است، سؤالات و مشکلات خطای نمونه کاربرد ندارد. با این حال، مشکلات سوگیری مصاحبه‌ گر در انتخاب، هنوز باید در نظر گرفته شود. اجرای انواع پروژه های ریتل آدیت تحقیقات بازاریابی و فوکس گروپ و محاسبه اندازه بازار و سهم بازار رقبا و اجرای پروژه های تحقیقات بازاریابی صادراتی و داخلی در تمام شهرهای ایران