همانطور که در جلسه های قبل عنوان شد برای تدوین یک استراتژی خوب بازاریابی باید ابتدا محیط را شناسایی نمود. در جلسه گذشته در رابطه با محیط کلان و تاثیر آن بر سازمان صحبت شد.
در این جلسه قصد داریم به معرفی محیط وظیفه ای بپردازیم. محیط وظیفه ای در حقیقت عناصر یا گروه هایی هستند که به طور مستقیم بر سازمان تاثیر گذاشته و از آن تاثیر می گیرند. این گروه ها شامل
- مشتریان
- تامین کنندگان
- رقبا
- نهاد های دولتی
- مدیران
- حکومت ها
- جوامع محلی
- بستانکاران
- کارکنان
- اتحادیه های کارگری
- گروه های ذی نفع
- واسطه های محلی در سطح داخلی و بین المللی است.
محیط وظیفه ای و خطاهای مدیران در استراتژی های بازاریابی
تحقیق ها نشان می دهد که بسیاری از مدیران در تشخیص عوامل استراتژیک خارجی دچار مشکل نزدیک بینی استراتژیک می شوند ، یعنی ارزش های تخصصی مدیران و استراتژی های فعلی باعث می شود که آن ها در تشخیص متغیر های خارجی و تفسیر آن ها دچار خطا شوند و به اطلاعات نا آشنا و منفی پاسخ نا مناسب دهند.
بنابر این پیشنهاد می شود که مدیران استراتژیک با سایر مدیران به ویژه مدیر فروش و بازاریابی، در طی جلسه ای عوامل را اولویت بندی نموده و فرصت ها و تهدید ها را مشخص کنند تا بتوانند صنعت را بهتر تجزیه و تحلیل کنند. روشی که عموما می توان از آن در تشخیص مهمترین عوامل محیطی استفاده کرد قانون پارتو یا ۲۰/۸۰ است. این قانون بیان می کند که تنها ۲۰ درصد عوامل محیطی هستند که بر ۸۰ درصد عوامل موثر هستند و این ۲۰ درصد مهمترین عوامل محیطی سازمان هستند و مدیران بازاریابی و استراتژیک باید توجه ویژه ای به این عوامل کنند. در این حالت دو خطا ممکن است اتفاق افتد:
- ۱.ممکن است عوامل کم اهمیت به اشتباه مهم ارزیابی شوند و در فهرست عوامل تاثیرگذار وارد شوند.
- ۲.ممکن است عوامل مهم و تاثیرگذار به اشتباه از فهرست اولویت ها حذف شوند یا کم ارزش تلقی شوند.
جهت رفع این مشکل باید مدیر استراتژیک با کمک سایر مدیران سازمانی در تمام سطوح سازمان (ساری و جاری نمودن استراتژی در سازمان ) پرسشنامه و چک لیستی تهیه کرده و از ایجاد خطا تا حد امکان جلوگیری نماید.
پس از آن باید گروه های استراتژیک در صنعت مربوطه شناسایی شوند. یک گروه استراتژیک مجموعه ای از واحد های تجاری یا شرکت هایی است که استراتژی های مشابهی را با منابع مشابهی دنبال می کنند. ساختار و فرهنگ یک شرکت، انواع استراتژی های مورد استفاده در شرکت را تعیین می کند ، پس از دسته بندی و گروه بندی شرکت های موجود در یک صنعت و گروه استراتژیک، فضای رقابتی
به ۴ دسته تقسیم می شود:
- ۱. مدافعان: شرکت هایی با خط تولید محدود که به بهبود کارایی عملیات فعلی خود تمرکز می کنند و بدلیل هزینه های سنگین، توان نوآوری در آن ها محدود است.
- ۲. فرصت جویان: شرکت های آینده نگری که خط تولید نسبتا وسیع داشته و بر نو آوری تاکید دارند.
- ۳. تحلیل گران: شرکت هایی که حداقل در دو بازار متفاوت ثابت و متغیر فعالیت نموده و کارایی و نو آوری خاصی دارند.
- ۴. واکنش گران: شرکت هایی که فاقد رابطه بین استراتژی و ساختار و فرهنگ بوده و اغلب پاسخ های ناکارامد به فشار های محیطی می دهند.
بر این اساس شرکت ها می توانند در یکی از این نواحی یا مرز بین آن ها واقع شوند. بسیاری از ماتریس های تدوین استراتژی بر اساس تقسیم بندی در این نواحی انجام می شود. در جلسه های بعدی در رابطه با رویکرد ها و شیوه های تحلیل هر یک از این نواحی صحبت خواهیم نمود.
منابع :
- رسولی، رضا؛ صالحی، علی(۱۳۹۲)، مدیریت استراتژیک پیشرفته، دانشگاه پیام نور.
- علی احمدی، علیرضا؛ فتح الله، مهدی؛ تاج الدین، ایرج(۱۳۹۰)، نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک(رویکردها، پارادایمها، مکاتب، فرایندها، مدلها، تکنیکها و ابزار)، انتشارات تولید دانش.
- فروزنده، لطف الله؛ امینی، محمدتقی؛ خباز باویل، صمد(۱۳۹۲)، برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک با رویکرد تدوین استراتژی، دانشگاه پیام نور.
- آقای بازاریاب = بازاریابی صنعتی
- موسسه تحقیقاتی ایده = تحقیقات بازار
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید: کانال تلگرام آقای بازاریاب | پیچ اینستاگرام بزاززاده
