سفر کردن انسان‌ها را فروتن می‌کند، زیرا در سفر است که شما پهناور بودن جهان و عظیم بودن همه آنچه در آن زندگی می‌کنند را کشف می‌کنید(گوستا و فلوبر)؛ در ادامه بحث پیش که در مورد قصد سفر صحبت شد، این بار به معرفی قصد (گردشگری سلامت) می پردازیم:

• تاریخچه گردشگری پزشکی

به منظور بررسی تاریخچه ی گردشگری پزشکی و فهم بهتر مطلب، ابتدا خلاصه ای از تاریخچه ی گردشگری سلامت که بعد وسیع تری از این صنعت را در بر می گیرد و شامل گردشگری تندرستی (Wellness Tourism )، گردشگری درمانی طبیعی(Curative Tourism) و گردشگری پزشکی می شود، بیان می گردد، به دنبال آن تاریخچه ی گردشگری پزشکی ارائه خواهد شد.

هال(Hall) عقیده دارد گردشگری سلامت از زمان یونان و روم باستان وجود داشته و سپس به بسیاری از کشورهای اروپایی و نقاط دیگر دنیا توسعه یافته است. از زمان باستان، افراد زیادی به منظور فراغت روحی و درمان به مجاورت رودخانه و آبهای معدنی می رفته اند. آبهای گرم از قدیم الایام با آرامش و تجدید قوای جسمی و روحی انسان همراه بوده است. در زبان بین المللی کلمه Spa  که ریشه بلغاری دارد (یا از کلمه لاتین espa به معنی چشمه و یا spara گرفته شده) به صورت ژنریک برای مناطق دارای آبهای معدنی و گرم که گردشگران برای استراحت و درمان به آن پناه می بردند، در آمده است. استفاده کنندگان از این گونه مناطق، قرن هاست که در آبهای گرم آب تنی می کنند، از آب چشمه های معدنی می نوشند و از ویژگی های گلهای (لجن) غنی به منظور زیبایی و درمان استفاده می کند(ضرغام،۱۳۷۹).

در انگلستان، توسعه اقامتگاه های کنار دریا با این باور که استفاده از آب دریا در درمان بیماری ها مفید است، نشأت می گرفت. در اروپا شهرهای بسیاری در اطراف چشمه های آب معدنی و تسهیلات درمانی ساخته شده است. نمونه های آن را می توان در شهرهای بادن، لاسانه، موریتس و اینترلاکن در سوئیس، بادن-بادن و ویسبادن در آلمان، وین در اتریش و بودابست در مجارستان مشاهده نمود. در این شهرها مردم از آبهای معدنی به منظور معالجه بیماری هایی همچون رماتیسم، عفونت های پوست و سوء هاضمه استفاده می نمودند(واجیراکاچوم،۲۰۰۴).

بنا بر نظر وایت من (Whiteman) در اروپا چشمه های آب معدنی و کلینیک های آب درمانی در اواخر قرن هجدهم مورد توجه جدی قرار گرفتند و علاوه بر اینکه به تجهیزات متناسب با ترکیبات آبها مجهز شدند، فضاهای اطراف آنها نیز برای بهره مندی از سکون و آرامش و چشم اندازهای طبیعی سامان یافتند. در این قبیل کلینیک ها تیم های مشاوره پزشکی برای تجویز مدت و نحوه استفاده از هر نوع آب برای درمان بیماری های مختلف مشغولند. مراجعین به این گونه اسپاها را اغلب بیمارانی که از انواع ناراحتی های پوستی، دردهای روماتیسمی، ورم مفاصل، خستگی و فرسودگی مفرط جسمی، نقرس، التهاب مهره ها و ستون فقرات علاوه بر ناراحتی های گوارشی و تنفسی رنج می برند، تشکیل می دهند(ضرغام،۱۳۷۹).

در ایالات متحده نیز مردم قبل از جنگ انقلابی به چشمه های آب معدنی، اقامتگاه های مجاور دریا و اسپاها مسافرت می نمودند.( واجیراکاچوم،۲۰۰۴). قدیمی ترین منطقه ی چشمه های آب گرم آمریکا، ساراتوگا(Saratoga ) است که از حدود ۲۰۰ سال پیش به صورت یک منطقه تجاری در این زمینه با ارائه تسهیلات اقامتی و پذیرایی مناسب، فعال شده است.(ضرغام،۱۳۷۹). همچنین می توان به چشمه های آب معدنی نزدیک فیلاد لفیلا و ویرجینیا اشاره نمود.(واجیراکاچوم،۲۰۰۴) اسپاهای آمریکایی از لحاظ تجهیزات و تسهیلات نسبت به مکان های مشابه اروپایی جوان تراند. اسپاهای امریکایی نیز همچون اروپا افراد متمول بسیاری را به خود جذب می نمودند. چشمه های معدنی مناطق مختلف ایران دارای بیش از ۳۰ عنصر معدنی از قبیل منیزیم، پتاسیم، سولفور، کلسیم و غیره هستند و برخی از آنها از خواص رادیواکتیو برخوردارند.(ضرغام،۱۳۷۹) با این وجود، در طول زمان گردشگری مبتنی بر استفاده از آبهای معدنی و اسپاها مفهوم وسیعی یافت، به طوری که استفاده از ویژگی های طبیعی مانند هوای سالم نیز جزء گردشگری سلامت محسوب می شود.( واجیراکاچوم،۲۰۰۴). با گذشت زمان، مفهوم گردشگری سلامت از این هم فراتر رفته و شامل مسافرت بیماران به منظور دریافت انواع خدمات پزشکی گردید(کاررا و بریدجس،۲۰۰۶).

در ادامه با دلایل این گونه سفرها آشنا خواهید شد…

• نویسنده: خانم منیره صحرایی، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی بین الملل
• استاد راهنما: دکتر حسن الوداری