انتخاب اندازه نمونه در تحقیقات بازار

انتخاب اندازه نمونه در تحقیقات بازار

اکنون باید در مورد اندازه نمونه تصمیم گیری کنیم. همانطور که در مقدمه این فصل بحث شد، آنچه مهم است این نیست که چند درصد نمونه از کل جامعه است، بلکه اندازه مطلق آن است. به عبارت دیگر، تا زمانی که نمونه ها در تحقیقات بازار به اندازه کافی بزرگ است، تصویری را به ما می دهد که به طور دقیق، کل را منعکس می کند. اما چه تعداد نمونه ای به اندازه کافی بزرگ است؟

تصور کنید که باید کیفیت آب دریاچه میشیگان را آزمایش کنید. برای انجام آزمایش چقدر آب باید خارج کنید؟ باید میلیون ها گالن آب در آن دریاچه وجود داشته باشد و مطمئناً نیازی به برداشتن ۱۰ درصد آن ندارید. اگر تصور میکنید که آب تمام دریاچه به یک شکل است، بهتر است از نقاط مختلف اطراف دریاچه و مرکز آن چند سطل بردارید، در این صورت مطمئنا تصویر بسیار خوبی از کیفیت آب آن به دست می آورید. در مورد جمعیت هم همینطور است: فقط تعداد مشخصی از مردم را نیاز داریم تا تصویر خوبی به ما برای تحقیقات بازار ارائه دهند.

اجازه دهید اکنون به سؤال قبلی برگردیم که در آن می‌خواستیم تعیین کنیم در ایالات متحده چند نفر در روز صبحانه می‌خورند. دوازده نفر اولی که به طور تصادفی با آنها مصاحبه می کنیم، می توانند نتایجی را ارائه دهند که بسیار متغیر هستند و ممکن است تصاویر واضحی از نتایج برای یک محقق تحقیقات بازار نباشد. با این حال، پس از انجام تعداد نسبتا بیشتری از مصاحبه ها، در واقع حدود ۳۰ مصاحبه، الگویی ظاهر خواهد شد. این فقط یک الگو است و به هیچ وجه به ما اجازه نمی‌دهد که پیش ‌بینی کنیم احتمال اینکه مخاطب بعدی که قرار است مصاحبه کنیم، صبحانه می‌خورد یا نه. با این حال، زمانی که به حدود ۲۰۰ مصاحبه می رسیم، امکان دارد متوجه شویم که تعیین نتیجه در حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد با افرادی است که می گویند هر روز صبحانه می خورند، ثابت شده است. حتی اگر ادامه دهیم و با صدها نفر دیگر مصاحبه کنیم، نتیجه در تحقیقات بازار تغییر چندانی نخواهد کرد. چگونگی تثبیت تنوع یک نمونه با افزایش اندازه نمونه به صورت شماتیک در شکل ۱۰.۱ نشان داده شده است.

از شکل متوجه خواهیم شد که وقتی نمونه ما بزرگتر از ۳۰ شود، ثبات پاسخ (یعنی متغیر کمتر است) به طور قابل توجهی بهبود می یابد.

شکل ۱۰.۱ تغییرپذیری پاسخ و حجم نمونه

با رسیدن به ۳۰ مصاحبه در تحقیقات بازار ما از محدوده تحقیقات کیفی به محدوده تحقیقات کمی وارد می شویم و زمانی که حجم نمونه به ۲۰۰ مصاحبه رسید، قطعاً دیگر وارد قلمرو کمی شده ایم. محدوده بین ۳۰ تا ۲۰۰ مصاحبه تا حدی خاکستری است یا به تعبیر دیگر نامشخص است.

خطای نمونه گیری در تحقیقات بازار

ارزش تکرار این اصل بسیار مهم در نمونه گیری تصادفی تحقیقات بازار است حجم نمونه مورد نیاز برای ارائه یک نتیجه دقیق به یک نظرسنجی هیچ ارتباطی با اندازه کل جامعه ندارد. این اندازه مطلق نمونه است که مهم است. فرقی نمی کند که در مورد عادات صبحانه خوری در کشور کوچکی مانند ایرلند با جمعیت فقط ۵ میلیون نفر یا کشور بزرگی مانند ایالات متحده با جمعیت ۳۳۰ میلیون نفر تحقیق کنیم، در هر دو این کشورها یک نمونه تصادفی ۲۰۰۰ نفری انجام خواهد شد. این مصاحبه، یک نتیجه بسیار دقیق که مثبت یا منفی ۲.۲ درصد از نتیجه واقعی است (در سطح اطمینان ۹۵ درصد) به ما میدهد.

بسیار دقیق یعنی چی؟ از آنجایی که نمونه ها را در تحقیقات بازار به صورت تصادفی انتخاب کرده ایم، می توان صحت نتیجه را نیز در محدوده ای حداقلی اعلام کرد. این محدودیت ها بر حسب اطمینان یا قطعیت بیان می شوند. در اکثر نمونه‌ گیری های تحقیقات بازار، محدودیت ‌های اطمینان در سطح ۹۵ درصد داده می‌شود، به این معنی که می‌توانیم ۹۵ درصد مطمئن باشیم که اگر این نمونه را بارها و بارها انجام دهیم و هر بار افراد مختلفی را برای مصاحبه انتخاب کنیم، به نمونه نتایج مشابهی خواهیم رسید. نتیجه فقط مشابه خواهد بود اما به طور دقیق یکسان نخواهد بود. شاید به این دلیل است که اگر سرشماری کامل انجام می‌دادیم، درجاتی از خطا وجود داشت. با این حال، با انجام ۲۰۰۰ مصاحبه، این خطا تنها مثبت یا منفی ۲.۲ درصد از رقم واقعی سرشماری است، که در شرایط عدم نیاز به مصاحبه با همه آن میلیون ها نفر بسیار خوب است.

امیدواریم این توضیحات با مثال هایی که صورت گرفت واضح باشد. اندازه یک نمونه بزرگ و اینکه به طور تصادفی در تحقیقات بازار انتخاب شده باشد تنها چیزی است که مورد نیاز است و مهم نیست که در کل جمعیت چند نفر باشد. حالا کمی پیچیده تر خواهد شد زیرا سطح خطا همیشه مثبت یا منفی ۲.۲ درصد برای حجم نمونه ۲۰۰۰ نیست. بسته به پاسخ واقعی که به دست می آید متفاوت است. نکته این است که وقتی تصمیم می‌گیریم نسبت افرادی که صبحانه می‌خورند را اندازه‌گیری کنیم، نمی‌دانیم نتیجه چه خواهد بود – این دقیقاً هدف انجام نظرسنجی است. ممکن است همه (یا هیچ کس) صبحانه نخورند، در این صورت این موضوع خیلی زود مشخص می شود. به عنوان مثال، اجازه دهید تصور کنیم که با ۵۰۰ نفر مصاحبه کردیم و از آنها این سوال تکراری را پرسیدیم: “آیا هر روز یک نوع نوشیدنی می خورید؟” وقتی همه ۵۰۰ نفر به ما می گویند که این کار را می کنند، می توانیم کاملاً مطمئن باشیم که فرد بعدی که با او صحبت می کنیم نیز به ما می گوید که هر روز یک نوع نوشیدنی می خورد.

حال تصور کنید که در تحقیقات بازار با ۵۰۰ نفر مصاحبه کنیم و از آنها بپرسیم که «آیا هر روز چای می نوشید؟» و از یک نظرسنجی مشخص می کنیم که نیمی از آنها این کار را می کنند. وقتی به مصاحبه ۵۰۱ می رسیم، نمی توانیم مطمئن باشیم که آیا این فرد چای می نوشد یا نه. یکی از بدترین حالت هایی که در پاسخ ها ممکن است رخ دهد همین ۵۰/۵۰ است، این در حالی که است داشتن یک نتیجه ۱۰۰ درصدی (یا ۰ درصد) از نظر خطای نمونه گیری در تحقیقات بازار بهترین  نتیجه است.

قبل از انجام یک نظرسنجی در تحقیقات بازار ، نمی دانیم نتیجه چه خواهد بود، بنابراین باید بدترین حالت را فرض کنیم و خطا را با فرض اینکه ۵۰ درصد به یک سوال پاسخ می دهند، در نظر بگیریم. واشاره به مثبت یا منفی ۲.۲ درصد برای نمونه ۲۰۰۰ نفری دقیقاً همین است – در این روش فرض می‌کند که پاسخ به یک سؤال از یک نظرسنجی ۵۰ درصد خواهد بود.

بنابراین، ما یک حجم نمونه را در تحقیقات بازار بر اساس بدترین سناریو (۵۰/۵۰) انتخاب می کنیم. پس از تکمیل نظرسنجی ما یک نتیجه داریم. در مورد سؤال “آیا صبحانه می خورید؟” متوجه می شویم که ۹۰ درصد از افراد در نظرسنجی می گویند که صبحانه می خورند. سپس می‌توانیم در جداول جستجو کنیم یا با استفاده از یک فرمول محاسبه کنیم که خطا در آن رقم خاص ۹۰ درصد چقدر است. شکل ۱۰.۲ یک “حسابگر آماده” را نشان می دهد که می تواند برای بررسی خطای نمونه گیری تحقیقات بازار در حد اطمینان ۹۵ درصد استفاده شود. در امتداد ردیف بالا به درصدی که می گوید ۱۰ درصد یا ۹۰ درصد (نسبتی که می گوید صبحانه می خورند) نگاه کنید. به پایین ستون سمت چپ نگاه کنید تا جایی که می گوید اندازه نمونه ۲۰۰۰ است. در جایی که سطر و ستون ها تلاقی می شوند، می بینید که خطا به صورت مثبت یا منفی ۱.۳ درصد داده شده است. به عبارت دیگر، می‌توانیم ۹۵ درصد مطمئن باشیم که نسبت واقعی افرادی که صبحانه می‌خورند (اگر بخواهیم کاملاً با همه مصاحبه کنیم) بین ۸۸.۷ تا ۹۱.۳ درصد است.

اگر در تحقیقات بازار فقط با ۵۰۰ نفر مصاحبه کنیم، خطای پاسخ “آیا صبحانه می خوری؟” مثبت یا منفی ۲.۷ درصد و اگر با ۱۰۰۰ نفر مصاحبه کنیم، مثبت یا منفی ۱.۹ درصد خواهد بود. واضح است که هر چه با افراد بیشتری مصاحبه کنیم، کیفیت نتیجه بهتر می شود، اما بازدهی کاهش می یابد. چهار برابر کردن نمونه معمولاً دقت طرح نمونه معین را دو برابر می کند.

نکته مهم دیگری که در مورد اندازه نمونه باید به خاطر بسپارید این است که آنها را همیشه باید از نظر دقت بر اساس تعداد افراد مورد بررسی حتی اگر زیرمجموعه ای از کل باشد مورد قضاوت قرار داد.

به عنوان مثال، ۲۰۰۰ نفری که با آنها مصاحبه کردیم تا بفهمیم آیا صبحانه می خورند یا نه، ما را به این نتیجه رساندند که از مثبت یا منفی ۱.۳ درصد نتایج در سطحی که مورد اطمینان باشد، راضی هستیم. با این حال، اگر به تفاوت های احتمالی بین کودکان و بزرگسالان یا مردان و زنان علاقه مند باشیم، باید هر زیر مجموعه را جداگانه در نظر بگیریم. ما ممکن است به پاسخ دهندگان زن در نمونه نگاه کنیم (فرض می کنیم که در مجموع ۱۰۰۰ زن در تمام سنین وجود دارد) و ببینیم که زنان نوجوان نسبت به زنان بالای ۱۸ سال کمتر تمایل به خوردن صبحانه دارند. بگذارید بگوییم که نتایج نشان می دهد. تنها ۷۰ درصد از دختران نوجوان صبحانه می خورند در حالی که ۹۰ درصد از دختران غیر نوجوان در کل نمونه، صبحانه می خورند. آیا می توان مطمئن بود که تفاوت بین این دو پاسخ قابل توجه است و این تفاوت یک تفاوت واقعی است که اگر نظرسنجی با نمونه های جدید در تحقیقات بازار تکرار شود هر بار همین نتیجه را نشان می دهد؟ قبل از اینکه بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم، باید بدانیم که چند دختر نوجوان در نمونه بودند. تنها ۱۵۰ دختر نوجوان در مقایسه با ۸۵۰ دختر غیر نوجوان مورد مصاحبه قرار گرفتند (۱۰۰۰ زن و ۱۰۰۰ مرد ۲۰۰۰ نمونه کل را تشکیل می دادند). به جداول خطا نگاه کنید و ببینید محدوده خطا در این نتایج چقدر است.

شکل ۱۰.۲ اندازه نمونه Ready Meconer

در این جدول می بینیم که برای دختران نوجوان، دامنه خطای این نتیجه مثبت یا منفی ۷.۵ درصد است، یا بهتر بگوییم ، بین ۶۲.۵ درصد تا ۷۷.۵ درصد این افراد صبحانه می خورند. دامنه خطا برای زنان غیر نوجوان مثبت یا منفی ۲ درصد است یا بین ۸۸ تا ۹۲ درصد صبحانه می خورند. از آنجایی که دامنه خطا بین این دو نتیجه همپوشانی ندارد و یکسان نیست، می توان گفت که این تفاوت از نظر آماری، معنی دار است. می توان مطمئن بود که این نظرسنجی در تحقیقات بازار تفاوت واقعی را از نظر رفتار صبحانه خوری بین این دو زیر گروه از نمونه نشان داده است. این امر به این دلیل است که ما به احتمال زیاد می خواهیم نمونه را مورد بررسی قرار دهیم تا پاسخ های زیر گروه ها را مقایسه و برابری کنیم که برای این کار به یک نمونه کل قابل توجه نیاز داریم. وقتی خطای نمونه ‌گیری را محاسبه می‌ کنیم، هر زیرگروه باید به‌ عنوان یک نمونه در نظر گرفته شود، بنابراین به تعداد کافی پاسخ‌ دهنده در گروه ‌های فرعی نیاز داریم تا پاسخ آماری معنی ‌داری به ما بدهد.

سخن پایانی در مورد خطا: یادآوری می‌شود که گفتیم نمونه‌ های بسیار کمی از توده کل جمعیت گرفته شده است. در عوض، نمونه ها به صورت مرحله ای در تحقیقات بازار با انتخاب تصادفی یک منطقه (مثلاً یک منطقه ایالتی یا سیاسی) و سپس یک نمونه تصادفی از مناطق فرعی در آن منطقه سیاسی انتخاب می شوند تا در نهایت خانوارها به طور تصادفی از فهرست انتخاباتی بدست بیایند. در نتیجه این روش، نمونه خانوارها در مناطق کوچکی دسته بندی می شوند که می توان از نظر اقتصادی بسیار بیشتر با آنها تماس گرفت و با آنها مصاحبه کرد. از آنجایی که نمونه‌ گیری چند مرحله‌ای هزینه کمتری نسبت به نمونه ‌های تصادفی واقعی دارد، به طور گسترده در تحقیقات بازار هرجا که نمونه ‌های تصادفی از کل جامعه جستجو می‌شود، استفاده می‌شود. این تکنیک را می توان با سایر چارچوب های نمونه و همچنین ثبت نام انتخابات استفاده کرد. با این حال، یک مشکل در این تکنیک این است که خطای نمونه گیری همیشه افزایش می یابد. به طور مؤثر، خطای نمونه ‌گیری اضافی در هر مرحله از فرآیند نمونه ‌گیری معرفی می‌شود و باید هنگام انتخاب اندازه نمونه مجاز باشد.اجرای انواع پروژه های ریتل آدیت تحقیقات بازاریابی و فوکس گروپ و محاسبه اندازه بازار و سهم بازار رقبا و اجرای پروژه های تحقیقات بازاریابی صادراتی و داخلی در تمام شهرهای ایران