نظریات تجارت در بازرگانی بین الملل
در گذشته انگیزه های بنیادینی برای ورود کشورها به عرصه ی بازرگانی بین الملل، رفع نیازهای جامعه و سودجویی وجود داشت؛ اما امروزه هدف های سیاسی و اقتصادی نیز در نظر گرفته می شوند. برخی از کشورها مثل: کره جنوبی، مالزی، برزیل و تایوان از سیاست برون گرا یا گرایش صادراتی پیروی می کردند. این نوع سیاست، سیاستی است که گسترش مبادلات خارجی را به عنوان یک راهبرد توسعه اقتصادی می داند. امروزه تجارت آزاد، یک گزینش مناسب برای توسعه و پیشرفت کشورها به شمار می رود.
اولین مکتب اقتصادی که درباره ی تجارت خارجی( تشویق صادرات)، کاهش واردات و افزایش تراز تجاری بحث کرده است، مرکانتیلیسم(Mercantilism) نام دارد. آدام اسمیت(Adam Smith) بنیانگذار مکتب اقتصاد کلاسیک است که نظریه برتری مطلق و تقسیم کار بین الملل کشورها را مطرح نموده و یکی از دانشمندان به نام دیوید ریکاردو(David Ricardo) از شاگردان این مکتب بوده که نظریه برتری نسبی را مطرح نموده است. هکتچرو اهلین(heckscher-ohlin) نظریه وفور عوامل تولید را برای پاسخ به اینکه برتری مطلق یا نسبی از کجا سرچشمه می گیرد، مطرح نمود که بعدها این نظریه با انجام تحقیقات لئونتیف(Wassily Leontief) تکمیل شد. بعد از جنگ جهانی دوم تئوری سیکل عمر کالا(Product Life Cycle) توسط ریماندورنون(Reymandornun) در سال ۱۹۶۰ مطرح شد که طبق این نظریه اختلاف در هزینه های تولید کالا و انتقال فناوری، باعث تغییر جهت تجارت در جهان می باشد.
در دهه ۱۹۷۰ بعضی از اقتصاددانان نظریه مزیت پیشتاز بودن که از مزیت رقابتی برخورداراست را بر اساس تئوری نوین تجارت بین الملل مطرح نمودند، که طبق این نظریه اگر برای کالاهای یک شرکت تقاضای زیادی وجود داشته باشد منجر به تولید انبوه(صرفه جویی در تولید)، کاهش قیمت تمام شده کالا و بالا رفتن توان رقابتی خواهد شد. در اوایل دهه ۱۹۹۰ یکی از اساتید دانشگاه هاروارد به نام مایکل پورتر(Michael Porter)، نظریه مزیت رقابتی ملی را مطرح نمود که بر اساس این نظریه، توان رقابتی یک کشور در عرصه ی تجارت بین الملل، نقش بسزایی در این چهار عامل دارد. این چهار عامل عبارتند از:
- عوامل یا منابع تولید
- شرایط تقاضا در داخل کشور
- وجود صنایع مرتبط و پشتیبانی از ساختار شرکت ها
- وجود محیط رقابتی برای انجام فعالیت ها
در صورتی که چهار عامل فوق را با یکدیگر ترکیب کنیم، مدلی به نام مدل الماس ملی برتر بدست خواهیم آورد که این مدل در بحث های بازرگانی بین الملل و محیط بازرگانی نوین، بسیار کاربرد دارد.
برگرفته از کتاب بازرگانی بین الملل نوشته دکتر محمد حقیقی
- نویسنده: خانم مونا قیومی، دانشجوی کارشناسی مدیریت صنعتی
- استاد راهنما: خانم بهاران سادات عظیمی