بازاریابی توریسم با برندسازی شخصیت های فولکلوریک ایرانی
در کشورمان ایران معمولاً روز های پایانی سال از حال و هوای شادی برخوردار است. بیشتر ما ایرانیان این احساس خوب را تجربه می کنیم و به تبع این احساس و حال و هوای شاد روز های پایانی سال از دید توریست هایی که به ایران سفر می کنند هم پنهان نمی ماند. یکی از شخصیت های فولک لوریک زیبای ایرانی که فضای شادی را برای مردم و توریست ها فراهم می کند شخصیت حاجی فیروز یا میرنوروز است.
در سال های نه چندان دور در کشورمان معمولاً جوانی خوش صورت و نیک سیرت با خواندن ترانه هایی شاد و با زدن ساز در آستانه سال نو آمدن بهار را به مردم نوید می داد، بسیاری از مردم کشورمان با دیدن حاجی فیروز به خاطر بشارت فرارسیدن نوروز هدیه ایی را به او تقدیم می کردند که لزوماً پول نبود. حدود چهل و پنجاه سال پیش دیدن حاجی فیروز و یا شنیدن صدای او برای جوانانی که ازدواج نکرده بودند نشانه ایی از خوشبختی در سال جدید بود. در گذشته های خیلی دورتر حاجی فیروز بر اساس هدایای دریافتی از مردم فالی هم برای آنان می گرفت مثلاً: اگر نان، آجیل یا شیرینی می گرفت فریاد می زد که این خانه در منتهای سعادت است.
از نکات جالب توجه در ارتباط با این شخصیت فولک لوریک در این است که رنگ سرخ جامه حاجی فیروز نشانه ایی از رازآلودگی خورشید است، معمولاً ایرانیان از این رنگ در سفره هفت سین و شب چله نیز استفاده می کنند، ریش بلند و سفید حاجی فیروز نشانه ایی از زمان و قدمت نوروز و جاوید بودن آن است. طبق گفته بسیاری از محققین رنگ سرخ جامه ی بابانوئل از رنگ سرخ جامه حاجی فیروز گرفته شده است.
در مقابل این شخصیت نمادین ایرانی شخصیت دیگری هم وجود دارد به نام ننه سرما که از دید بسیاری از ایرانیان پنهان مانده است. افسانه ننه سرما و حاجی فیروز از دوران زرتشت در ایران شکل گرفته است. طبق افسانه های فولک لوریک ایرانی ننه سرما بانوی حاجی فیروز است و این دو سالی یک بار همدیگر را ملاقات می کنند. در باورشناسی کهن مرد نشانه ایی از اثرگذاری و زن نشانه ایی از اثرپذیری است، شخصیت های فولک لوریک ایرانی نیز از همین باور قدیمی شکل گرفته اند و این اتفاقی است که نه تنها در طبیعت بلکه در کل کائنات رخ می دهد و سر انجام روشنی تاریکی را می پوشاند.
امروزه بسیاری از دفاتر مسافرتی در خارج از کشور ایران از جمله در آلمان با استفاده از شخصیت فولک لوریک حاجی فیروز سعی در جذب توریست برای سفر به ایران را دارند، علاوه بر این بسیاری از شهر های ایران نمادی از این شخصیت را در میدان های اصلی شهر قرار می دهند و بسیاری از توریست های داخلی و خارجی با گرفتن عکسی در کنار این شخصیت فولک لوریک ایرانی خاطره زیبای سفر به نقاط مختلف ایران را به وسیله میراث گردشگری فولک لوریک کشورمان برای خود ثبت می کنند، به عبارتی شخصیت فولک لوریک حاجی فیروز به عنوان برندی برای گردشگری در ایام نوروز در حوزه توریست چه در عرصه داخلی و چه در عرصه خارجی عمل می کند، گرچه این شخصیت فولک لوریک ایرانی امروزه در داخل کشورمان از تمام دلایل زیبای وجودیش که در بالا به آن اشاره شده است فاصله زیادی گرفته است اما، توجه دفاتر مسافرتی خارج از کشور به این شخصیت فولک لوریک ایرانی بسیار جالب توجه است، این دفاتر مسافرتی با تهیه بنر هایی از شخصیت حاجی فیروز و همچنین مجسمه ایی با این نماد در دفاتر خود ذهن گردشگران خارجی را به چالش می کشند و معمولاً گردشگران خارجی از این نماد ایرانی سوال می کنند و بازاریابان زیرک نیز از این فرصت به بهترین شکل بهره می برند، در واقع بازاریابان هوشمند در حوزه توریست تصمیم گرفته اند به جای استفاده از یک بروشور تبلیغاتی کسل کننده از ایران از شخصیت فولک لوریک شاد ایرانی مانند یک میدان مغناطیسی برای جذب گردشگران استفاده کنند و این همان نوآوری در حیطه بازاریابی توریست است. اکثر توریست های خارجی ایران را با بناهای تاریخی آن می شناسند اما با تلاش ایرانیان خوش ذوق امروزه حاجی فیروز ایران توانسته است هرچند جزئی و محدود به عنوان برند فولک لوریک کشورمان در صنعت توریست انجام وظیفه کند.
ساختن برند های مناسب در صنعت گردشگری هر کشوری در عصر حاضر به یکی از مباحث مهم در این حوزه تبدیل شده است. برند می تواند مجموعه ایی از تعاریف را در برگیرد. در تعاریف برند اشاره می شود که برند می تواند یک نماد باشد و شخصیت های فولک لوریک هر کشوری به عنوان نمادی از میراث گردشگری پنهان ایفای نقش می کنند، البته توجه به شخصیت های فولک لوریک ایرانی در این حوزه بسیار کم است اما با کمی تامل در می یابید که اروپاییان از شخصیت فولک لوریک بابانوئل در تعطیلات سال نو خود بیشترین بهره را برای جذب توریست در کشور های آسیایی می برند. همانگونه که بابانوئل برندی می باشد که ناخودآگاه ذهن مخاطب را معطوف به اروپا می کند حاجی فیروز نیز قطعاً می تواند این قابلیت را داشته باشد که ذهن گردشگران را به ایران معطوف کند. یکی از مهمترین نکات در مقایسه این دو برند در صنعت گردشگری در این است که شخصیت حاجی فیروز در گذشته ما ایرانیان یک شخصیت واقعی بوده است در حالی که برند بابانوئل ساخته تخیل انسان ها بوده و هیچ زمان به واقعیت تبدیل نشده است.
حاجی فیروز یکی از شخصیت های فولک لوریک ایران است و این توانایی بالقوه را دارد تا برند ایران در تعطیلات نوروزی باشد اما، میراث گردشگری فولک لوریک کشورمان بسیار غنی است و دارای شخصیت های فولک لوریک بی شماری است که می توان به مناسبت های مختلف برای جذب توریست از آن ها بهره برد. شخصیت های فولک لوریک هر کشوری از جمله ایران امروزه می توانند به عنوان برندی در صنعت گردشگری ایفای نقش کنند.
به قول حافظ شیراز:
سخن در پرده می گویم چو گل از پرده بیرون آی
که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی
- آقای بازاریاب = بازاریابی صنعتی
- موسسه تحقیقاتی ایده = تحقیقات بازار
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید: کانال تلگرام آقای بازاریاب | پیچ اینستاگرام بزاززاده