پیرو مطالب قبلی در مورد ظرفیت ها و پتانسیل های گردشگری مناطق جنگی ایران، اینبار به معرفی منطقه دوکوهه خواهیم پرداخت؛ در پادگان دوکوهه در دشتی صاف، به فاصله هفت کیلومتری شهر اندیمشک و صد و شصت کیلومتری اهواز در میان دو تپه قرارگرفته است. این پادگان را ارتش شاه با کمک طراحان آمریکایی ساخت و محل بارانداز مهمات ارتش شاهنشاهی شد. با آغاز جنگ تحمیلی، دوکوهه جایی برای استقرار نیروهای خودی شد و اغلب تیپ های سپاه در آنجا قرار گرفت و در تمام سالهای جنگ یکی از پایگاه های آمادگی رزمندگان بود، رزمندگانی که از یگان ذوالفقار و گردانهای مقداد، حمزه، میثم، کمیل، جعفر، مالک، انصار، اباذر، حبیب و … بودند؛ مردانی که به دوکوهه درس عشق آموختند.

روی دیوارهای دوکوهه پر شده از یادگاری های آن زمان، چشم که می اندازی می بینی که نوشته شده: غسل شهادت یادت نرود برادر، التماس دعا، کجا با این عجله، سلام ما را به شهدا برسان و … میدان صبحگاه دوکوهه در آن زمان حال و هوایی داشت. هنوز هم اگر گوش را به زمین آنجا بچسبانی صدای آن روزها را می شنوی که طنین انداز است، مثل رژه و چکمه سربازان خدا، صدای یازهرا، یا حسین، ای لشگر صاحب زمان آماده باش، آماده باش و …  چه بسیار مردانی که صبحگاهان با نام سرباز از دوکوهه خارج و و شب هنگام خبر شهادتشان را به آنجا می آوردند.

حسینییه حاج همت، که حالا دیگر شده قلب دوکوهه، قلبی که رازدار نجوای شهیدان در شبهای عملیات بوده، نجوایی خالصانه بین بنده و معبود. جز آنهایی که رفتند که می داند که شبهای قبل از عملیات در آنجا چه خبر بوده، چه می گفتند عاشقان به همدیگر و چه می خواستند از معبودشان. اینجا دوکوهه است، سرزمین دلبران و دلاوران. اینجا زمانی فرشتگان به حیرت به تماشای آدمهایی می آمدند که حتی فرشتگی را از سر گذرانده بودند، ملائک نمی دانستند که آنها را چه بنامند. دوکوهه مردانی آسمانی را در خود جای داد، مردانی که کهکشانی از نور، از قلبشان تا آسمان، تمام زمین را روشن می کرد.

دوکوهه مسیری شد برای آسمانی شدن تمام آنهایی که زمانی اینجا زندگی کرده بودند. اکنون سالهای زیادی گذشته و دوکوهه دیگر آن حال و هوای قبل را ندارد، دیوارهایش فروریخته، پنجره هایش شکسته، پله های پادگان سائیده شده و … سالهاست که قطارها صوت کشان از اینجا عبور می کنند ولی نمی ایستند در حالی که آن زمان قطار ها دلاور می آوردند و دلبر می  بردند. دوکوهه دلتنگ آن روزهاست، روزهایی که عزیزانش در آن می زیستند، هنوز خاطرات زنده یاد حاج احمد متوسلیان، شهید همت و… را به یاد دارد و فراموش نمی کند لحظه وداع با آنها را. دو کوهه حرف های زیادی دارد برای مشتاقانش، مشتاقانی از جنس من و تو.

• نویسنده: خانم مرضیه رحیمی، دانشجوی کارشناسی مدیریت جهانگردی

بسیاری از ما فرانسه را با تئاتر های آن کشور که از فرهنگ عامه آن ها نشات گرفته است می شناسیم به راستی توریست های بین المللی چه قدر ایران را با  تعزیه می شناسند؟ هنر های عامیانه ایرانی که به مرور زمان به دست فراموشی سپرده می شوند و گاهی اوقات مانند تعزیه به قلب تاریخ می پیوندند، به راستی چه  قدرت معجزه گری در جذب توریست های بین المللی دارند و متاسفانه ما تاثیر این گونه هنرها را نادیده می گیریم و این همان غفلت از آثار فولکلوریک ایران است.

تا به حال به عنوان فردی که در ایران متولد شده اید و در این کشور زندگی کرده اید چند بار هنر عامیانه تعزیه را دیده اید؟ شاید اصلا و شاید یک بار  و شاید هم در فیلم ها……….. ایران مهد انواع تعزیه می باشد و جالب است بدانید تعزیه های ایرانی ها و عزاداری های آن ها یکی از مهمترین عامل جذب توریست های بین المللی می باشد. البته شاید تعجب کنید و شاید هم باور نکنید اما این واقعیت است، که گرچه ما ایرانیان این هنر اصیل را به تاریخ سپردیم اما در نیویورک بسیاری از آمریکایی ها از تعزیه هایی که تعدادی از ایرانیان خوش ذوق انجام می دهند با ایران و فرهنگ ما آشنا می شوند آن ها به ایران سفر فیزیکی ندارند اما با اجرای تعزیه ایرانیان مقیم آمریکا هرچند محدود و تحت تدابیر شدید امنیتی به ایران سفر مجازی می کنند.

تعزیه یکی از اصیل ترین هنرهای عامه ایران است، تعزیه ایران تنها هنر نمایشی منطقه خاورمیانه است که از فرهنگ و تفکرات شیعی ایران نشات گرفته است و جالب است بدانید ایرانیان برای ثبت این هنر عامیانه در یونسکو از سال ۱۳۸۴ شمسی فعالیت های خود را آغاز کرده بودند و در نهایت این هنر ایرانی، با وجود پافشاری کشور ترکیه که می خواست این هنر را به نام کشور خود ثبت جهانی کند به علت قدمت بیشتری که ایران در ارائه این هنر دارد و همچنین مدارک معتبرتر ایرانیان در نمایش تعزیه، سر انجام این هنر  به نام ایران در سازمان یونسکو ثبت جهانی شد. ذوق هنرمندان تعزیه پرداز  تنها مربوط به مسائل مذهبی ما ایرانیان نیست زیرا تعزیه در زمان های گذشته تنها هنر نمایشی ایران بوده است و در واقع این هنر روحیات جامعه ایران را منعکس می کند. جالب است بدانید در تعزیه هنرمندان تلاش می کنند که در کنار مسائل اعتقادی زیبایی ها و زشتی های جامعه و تفکراتی که در بطن جامعه نهفته است را به تصویر بکشند چارچوب این هنر بر خلاف تصور رایج در بین ما ایرانیان از حوزه مذهب و مساجد بیرون است و در واقع این هنر از اعماق باورها واعتقاد های اصیل عامه مردم ایران نشات گرفته است و این همان دلیلی است که باعث می شود یک فرد از کشوری دیگر را به تماشای این هنر اصیل ایرانی ترغیب کند زیرا تعزیه سبک زندگی ما ایرانیان را به تصویر می کشد و در واقع این قدرت منحصر به فرد هنرهای عامیانه ایران را در جذب توریست های بین المللی به نمایش می گذارد.

هنر تعزیه در ایران به مرور زمان دستخوش تغییرات زیادی شده است، اما هنوز هم توانسته است جزء زیباترین و پر قدمت ترین هنرهای عامه ایرانیان باشد. هنوز هم این هنر در ایران  هر چند که بسیار کم  از شمالی ترین نقاط کشور تا جنوبی ترین نقاط کشور به شکل محدودی برگزار می شود. تعزیه خوان های خوش ذوقی در کشور تلاش می کنند تا این میراث اصیل ما ایرانیان زنده بماند و نسل های بعدی هم بتوانند از این هنر بهره ببرند در واقع تلاشی که این تعزیه خوان ها انجام می دهند همان بازاریابی توریسم است اما به گونه ایی دیگر…. اگر خیلی از توریسم های بین اللمللی، ایران را با قصه های فولک لوریک هزار یک و شب کشورمان  می شناسند، باید تلاش کنیم این توریسم ها ایران را با تعزیه هم بشناسند.

گرچه تعدادی از توریسم هایی که شیفته فرهنگ غنی ایران هستند با تعزیه ایرانی آشنایی دارند اما قطعا این مقدار کافی نیست. اگر خیلی از گردشگران خارجی با به زبان آوردن نام  اصفهان تنها کلمه ایی که به ذهنشان خطور می کند ایران است ما ایرانیان و بازاریابان توریسم باید به حدی تلاش کنیم که هرگاه نام تعزیه برده شد تنها کلمه ایی که به ذهن یک توریسم بین المللی برسد ایران باشد؛ این چشم  انداز در صنعت توریسم ایران هرچند دور است اما قابلیت بالفعل شدن را دارد و فراهم شدن این شرایط بستگی به تلاش های زیرکانه و خلاقانه  بازار یابان ایرانی دارد و این یعنی تمایز در بازارهای جهانی هزار و یک رنگ توریست. تعزیه قسمتی  از جادوی فرهنگ فولکلوریک ایران است. بازاریابی توریسم فقط عمل به مبانی کتاب های علمی نیست بازاریابی در حیطه تورسیت یعنی خلاقیت و چه خلاقیتی بهتر از این که از فرهنگ فولک لور ایران استفاده کنیم.

• نویسنده : خانم مینا جعفر صابونچی، کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی