Segmentation بازار هدف بر اساس ویژگی ها و فاکتورهای متفاوتی صورت می گیرد. در پست قبل دوستمان در مورد انواع شیوه های بازاریابی بر مبنای تقسیم بندی بازار، مواردی را اشاره کرد؛ این بار قصد آن را داریم که با انواع Segmentation و مشخصه هایی که بر اساس آن تقسیم بندی بازار صورت می گیرد آشنا شویم:
- قسمت بندی جغرافیایی
بخش بندی بازار بر این مبنا ایجاب می کند که بازار را براساس مناطق جغرافیایی تقسیم کرد. یک شرکت می تواند در یک یا چند حوزه جغرافیایی فعالیت نماید، ولی تنها به گروه های محلی توجه خاص داشته باشد. مثلاً عرضه ی دو نوع بشقاب غذاخوری با طرحهای متفاوت برای مناطق شمالی و جنوبی ایران بر اساس سلیقه ی مصرف کننده در این دو منطقه، از این نوع دسته بندی است. متغیرهای این بخش عبارتند از: منطقه، شهر، تراکم جمعیتی و آب و هوا.
- قسمت بندی جمعیت شناختی
در این بخش بازار بر اساس متغیرهایی چون سن و دوره عمر خانواده، جنسیت، درآمد، نسل و طبقه اجتماعی تقسیم می شود. روش بخش بندی بازر بر حسب ترکیب جمعیت مشهورترین روش بخش بندی بازار است؛ چراکه بازار را بر مبنای خواسته، سلیقه و میزان مصرف مشتریان بخش بندی می کند. همچنین دلیل دیگر این شهرت محاسبه و اندازه گیری راحت تر متغیرها است. مثال بارز این نوع تقسیم، عرضه ی شامپو و خمیردندان مخصوص کودکان است، که بر اساس ویژگی های سنی، می توان محصولات متفاوتی را به بازار عرضه کرد.
- قسمت بندی روان شناختی
در این بخش خریداران بر اساس شخصیت و سبک زندگی به گروه های مختلف تقسیم می شوند. بازاریابان موفقی که در تقسیم بندی بازار از مسائل روان شناختی مانند شخصیت استفاده می کنند، می کوشند برای محصولات خود ویژگی های جالب از لحاظ شخصیتی قائل شوند.
- قسمت بندی رفتاری
در تقسیم بندی بر مبنای رفتار گروه های مصرف کننده را براساس میزان دانش، نگرش و نحوه استفاده از محصول طبقه بندی می کنند. منافع خریداران، نرخ و میزان مصرف، میزان وفاداری، میزان آمادگی خریدار و عقیده ازجمله شاخص های مورد استفاده دراین روش است. بسیاری از بازاریابان معتقدند که برای شروع Segmentation بازار، متغیرهای رفتاری، مناسب ترین گزینه هستند. برای مثال رفتار مصرف‌کنندگان شامپو بستگی زیادی به نوع شامپو دارد. مصرف‌کنندگان اصلی محصولات به سه گروه محصولات دارویی ضد ریزش، ضد شوره و گیاهی تقسیم می‌شوند.
در نتیجه باید به این نکته توجه کرد که ابزار Segmentation بازار، منجر به ایجاد و تولید اطلاعاتی می‌شود که تاثیر مستقیمی بر استراتژی کسب و کار، تولید و بازاریابی سازمان خواهد گذاشت و ممکن است سازمان براساس اطلاعات دریافتی تصمیم به حذف، اضافه یا تغییرات اساسی در محصول یا خدمات خود کند.
برگرفته از کتاب بازاریابی بین الملل دکتر میرزا حسن حسینی
- نویسنده: خورشید خمسه، دانشجو کارشناسی مدیریت بازرگانی
- استاد راهنما: سید حجت بزاززاده
